Dyma’r ail mewn cyfres o 3 blog am prosiect Cerdd Iaith! Mae’n bwysig nodi bod y British Council yn awyddus iawn bod pobl yn dysgu ieithoedd rhyngwladol. Rydym yn cydnabod pwysigrwydd ieithoedd wrth feithrin cyfeillgarwch ac empathi rhwng diwylliannau ac yn credu bod datblygu gallu pobl ifanc i siarad a deall ieithoedd eraill yn hollbwysig i gyflawni hynny. Gwyddom hefyd bod cynnydd mewn ieithoedd rhyngwladol yn gwella ymgysylltiad ac ymddiriedaeth ac yn arwain at gynnydd mewn masnach rhwng, ac o fewn, cymdeithasau.

Ac felly, gyda chyflwyniad y cwricwlwm newydd yng Nghymru, sy’n ceisio meithrin chwilfrydedd a brwdfrydedd ymysg pobl ifanc, ein bwriad ni yw gosod seiliau cadarn i ennyn diddordeb gydol oes mewn ieithoedd Cymru a’r byd. Felly, credwn mai nawr yw’r amser delfrydol i greu gweithgareddau Cerdd Iaith newydd a’u cyflwyno i gymaint o ysgolion yng Nghymru â phosibl.

Bydd nifer ohonoch sy’n darllen y blog yma’n gyfarwydd â phedwar sgil sylfaenol dysgu iaith sef darllen, ysgrifennu, siarad a gwrando! Mae Cerdd Iaith o’r farn y daw cymhelliant dysgwr i ddarllen dim ond ar ôl iddo feistroli sgiliau darllen a siarad. Mae Cerdd Iaith yn targedu dysgwyr ysgolion cynradd ym mlynyddoedd 5 a 6, fel bod dysgwyr yn mynd i’r ysgol uwchradd gydag agwedd gadarnhaol a hyderus at ddysgu iaith newydd.

Mae’r British Council yn cynnig dull newydd ac archwaeth am ddysgu ieithoedd rhyngwladol. Mae’n cefnogi amcanion y cwricwlwm newydd ac yn llunio adnoddau sydd wedi’u selio ar greadigrwydd. Nod Cerdd Iaith yw annog dysgwyr i fod yn holwyr annibynnol, feddylwyr creadigol a dysgwyr myfyriol, yn ogystal â’u helpu i ddatblygu sgiliau i fod yn gyfranogwyr ac yn weithwyr tîm effeithiol – Ydyn ni wedi dal eich sylw eto?!

Cafodd Comisiwn Durham ar Greadigrwydd ac Addysg ei gynnull i archwilio sut y gall ein system addysg a’n system ddysgu ehangach gynyddu cyfleodd dysgwyr i fod yn greadigol.. Dechreuodd y comisiwn drwy ofyn sut mae creadigrwydd yn cael ei brofi a’i werthfawrogi yn y byd:

“Mae gan greadigrwydd, wrth gwrs, lawer o enwau. Gellir ei alw’n reddf, yn ymholiad neu’n fynegiant. Ym maes busnes, gellir ei ddisgrifio fel arloesedd, dyfeisgarwch neu entrepreneuriaeth. Ym mhob agwedd ar fywyd, o’r gwyddorau a’r dyniaethau i’r celfyddydau, ystyrir creadigrwydd fel y gallu i feddwl yn ochrol a chynnig atebion creadigol i broblemau, i weithio ar draws disgyblaethau neu i fwynhau chwarae adeiladol’.

Felly, sut mae’r datganiad uchod yn berthnasol i ddysgu ieithoedd yn yr ystafell ddosbarth, ac i Cerdd Iaith yn benodol? Dewch i ni ystyried un enghraifft, mae Cerdd Iaith yn cynnig dysgu Sbaeneg a Chymraeg yng nghyd-destun teithio i Batagonia. Mae gofyn i ddysgwyr feddwl am y bobl Gymreig gyntaf a laniodd ym Mhatagonia ar long y Mimosa. Mae’r athro’n gofyn iddynt ddychmygu sut y bydden nhw wedi teimlo a beth y gallent fod wedi’i weld, o bosibl?  Wedyn maen nhw’n gofyn i’r dysgwyr creu llun llonydd o rywbeth ar y llong.

Mae’r ymarferion yn annog dysgwyr i ddefnyddio geirfa a ddysgwyd mewn ymarfer blaenorol gan archwilio diwylliant a hanes Cymru hefyd. Maen nhw’n siarad ac yn clywed Cymraeg a Sbaeneg, wrth fwynhau eu hunain a defnyddio eu dychymyg. Mae gweithgaredd arall yn gofyn i ddysgwyr gyflwyno eu hunain, un ar y tro, gan ddweud pa bethau bydden nhw wedi rhoi yn eu bagiau. Wedyn, mae gofyn iddyn nhw gofio ac ailadrodd yr holl bethau sydd eisoes wedi’u henwi – yn y drefn gywir – cyn ychwanegu eu heitem nhw i’r rhestr.

Byddai modd ychwanegu gweithred neu ystum at y gair, a chael pawb arall i’w ailadrodd. Gêm gof yw hon gyda chyd-destun ehangach, un sy’n defnyddio iaith mewn senario bywyd go iawn. an fyddwn ni’n gosod rheolau i ddysgwyr, fel y rhai ynglŷn â chwarae gêm, yn aml mae’n haws iddyn nhw ddefnyddio eu dychymyg mewn ffordd greadigoae’r gêm yn gofyn iddyn nhw ddefnyddio geiriau yn y stori maen nhw eisoes wedi’u dysgu. Mae hynny’n gwneud y dasg yn haws ac yn annog lefel ddyfnach o ddysgu.

Bydd fy mlog nesaf yn edrych ar ragor o agweddau ar yr adnodd Cerdd Iaith, felly cadwch lygaid barcud allan am flog nesaf y gyfres.